Δευτέρα 26 Μαΐου 2014

Η τύφλωση

                                                           ΕΛΙΑΣ ΚΑΝΕΤΤΙ
                                                              Η ΤΥΦΛΩΣΗ
                                                Μετάφραση: Τζένη Μαστοράκη
                                                Εκδόσεις: Γράμματα, 1985
                                                Τίτλος πρωτοτύπου: Elias Canetti, Die Blendung, 1935

                                                Μέρος Πρώτο: Ένα κεφάλι χωρίς κόσμο
                                                Μέρος Δεύτερο: Ακέφαλος κόσμος
                                                Μέρος Τρίτο: Ο κόσμος μέσα στο κεφάλι
                                                              
                                                            Υπόθεση
    Κεντρικός ήρωας είναι ο σινολόγος Κην ο οποίος ζει απομονωμένος από τον πραγματικό κόσμο μέσα στο διαμέρισμά του με την πλούσια βιβλιοθήκη η οποία απαρτίζεται από 25.000 τόμους. Η αγράμματη οικονόμος του Θηρεσία, περιγραφόμενη σα γύναιο, καταφέρνει να τον κάνει να την παντρευτεί. Οι τίτλοι των κεφαλαίων του βιβλίου αποδίδουν με ευστοχία την ιδιαιτερότητα του Κην, τόσο στον τρόπο που αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα όσο και στον τρόπο που αντιμετωπίζει την καθημερινότητά του. Μια ιδιαιτερότητα η οποία από τα όρια της μονομανίας αγγίζει τελικά τα όρια της τρέλας.
    Στη διήγηση, πέρα από την διαφορετική παρουσίαση των δύο φύλων, κυριαρχεί η αντίθεση της βιβλιοθήκης και της πόλης, δηλαδή η αντίθεση του μεγαλείου του πνεύματος και της κόλασης της καθημερινότητας, αλλά και η αντίθεση των δύο κόσμων· του επινοημένου και του πραγματικού. Οδηγός ανάμεσα στους δύο χώρους αποτελεί ο νάνος με το σκάκι. Ενδιαφέρουσα είναι και η επίσκεψη του αδελφού του Κην, ο οποίος είναι ψυχίατρος. Στο τέλος, η μονομανία του εσωστρεφή διανοούμενου κορυφώνεται  σε μία μεγάλη κρίση, όπου βάζει φωτιά στη βιβλιοθήκη του και καίγεται μαζί της.
                                                        
                                                          Το βιβλίο
   Η Τύφλωση είναι το μοναδικό μυθιστόρημα του συγγραφέα, που του εξασφάλισε το Βραβείο Νόμπελ το 1981. Αρχικό σχέδιο του Κανέττι ήταν Η Τύφλωση να είναι το πρώτο βιβλίο μιας σειράς που θα έφερε τον τίτλο «Η ανθρώπινη κωμωδία των τρελών». Κεντρικός ήρωας κάθε βιβλίου θα ήταν ένας φανατικός ή μονομανής στα όρια της τρέλας. Ο συγγραφέας εγκατέλειψε το σχέδιό του μετά την ολοκλήρωση του πρώτου μυθιστορήματος.

                                                       Ο συγγραφέας
    Ο Ελίας Κανέττι γεννήθηκε το 1905 στο Ρουστσούκ στο Κάτω Δούναβη από εβραϊκή οικογένεια ισπανικής καταγωγής. Έζησε στη Βουλγαρία, την Αγγλία, την Αυστρία, την Ελβετία και τη Γερμανία. Σπούδασε Φυσικές Επιστήμες και πήρε το ντοκτορά του στη Φιλοσοφία. Πέθανε το 1994.
     Η γλώσσα που επέλεξε να γράψει όλα τα έργα του είναι η γερμανική. Έγραψε θεατρικά, ταξιδιωτικές εντυπώσεις, μονογραφίες (για Κάφκα, Μπύχνερ και Μπροχ) και δοκίμια. Περίφημο δοκίμιο του είναι το Μάζα και Εξουσία(1960), μια βαθιά μελέτη για τη φύση της εξουσίας, την συμπεριφορά του πλήθους και τη ψυχολογία των επιζόντων. Ο Κανέττι κατέχει ξεχωριστή θέση ως γερμανόφωνος συγγραφέας. Θεωρείται εγκεφαλικός συγγραφέας. Κέρδισε το βραβείο Μπύχνερ και έγινε μέλος της Ακαδημίας του Βερολίνου το 1972.
    Δύο περιστατικά σφράγγισαν πρώιμα τη ζωή του. Ο θάνατος του 30χρονου πατέρα του και η αποκάλυψη του ποιητικού λόγου πλάι στην καλλιεργημένη μητέρα του η οποία του πρωτοδιάβασε έργα του Σαίξπηρ. Μεγάλος  ο Κανέττι συναναστράφηκε με σπουδαίους άνδρες, όπως ο Ρόμπερτ Μούζιλ, ο Άλμπαν Μπεργκ και ο Χέρμαν Μπροχ.
      Η αριστουργηματική αυτοβιογραφία του κυκλοφορεί από της εκδόσεις Καστανιώτη. Αναλυτικά οι τόμοι της της τριλογίας είναι:
Η γλώσσα που δεν κόπηκε (1905-1921)
Ο πυρσός στο αυτί (1921-19310
Το παιχνίδι των ματιών ( 1931-1937)
Και σε αυτούς του τίτλους, ο συγγραφέας εστίασε με ευφυή τρόπο στα βασικά εφόδια της προσωπικής αναζήτησής του και του εσωτερικού ταξιδιού του.

                                                   Για το βιβλίο

   Ο Κανέττι  έγραψε ένα δοκίμιο για την Τύφλωση με τίτλο Το πρώτο βιβλίο. Σε αυτό αποδεικνύεται η βαθιά σχέση που υπάρχει ανάμεσα στο μυθιστόρημα και στο άλλο μεγάλο έργο του συγγραφέα το Μάζα και Εξουσία.

   Η Τύφλωση θεωρείται το έπος του εξευτελισμού γιατί αναφέρεται στον άνθρωπο που, ενώ θέλει να ξέρει τα πάντα και πιστεύει ότι ο μικρόκοσμός του μέσα στα βιβλία τα περιέχει όλα, καταλήγει στο τέλος να αισθανθεί ένα τίποτα και για τον κόσμο του και για τον εαυτό του.

Αρετή Παπαδογιαννάκη-Παυλάκου

Τρίτη 13 Μαΐου 2014

Λέσχη Η-7

Το Σάββατο 10/05/2014 συζητήσαμε το βιβλίο του Ανατόλ Φρανς, "Η ανταρσία των Αγγέλων" (Αστάρτη). Την παρουσίαση έκανε ο Περικλής Παυλάκος.