Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2015

Λέσχη Ι-3

Το Σάββατο 12/12/2015 στην ΛΑΗ συζητήσαμε για την Emily Dickinson με αφορμή το βιβλίο της "Μέγα Ύδωρ" (εκδόσεις Άγρα). Την εισήγηση για την ζωή και την ποίηση της Dickinson έκανε η Ελένη Κουφάκη.

Πέμπτη 12 Νοεμβρίου 2015

Οι πρόγονοί μας

του ΙΤΑΛΟ ΚΑΛΒΙΝΟ

    Μυθιστορήματα που δίνουν την αίσθηση του παραμυθιού, για κάποιους ανήκουν στο ρεύμα του μαγικού ρεαλισμού, καθώς πολλά εξωπραγματικά στοιχεία, βασικά για την πλοκή του έργου, αναμειγνύονται σε μια ρεαλιστική αφήγηση. Υπάρχουν λίγα στοιχεία ιστορικού μυθιστορήματος, κυρίως όμως παραπέμπει σε μεσαιωνικά, ιπποτικά μυθιστορήματα, χωρίς πραγματικά να είναι κάτι τέτοιο. Οι φιλοσοφικές αναζητήσεις και τα κοινωνικά μηνύματα, συγκεκαλυμμένα αλλά ξεκάθαρα στο κείμενο, κρύβονται στις αλληγορίες, τις πλούσιες μεταφορές, τις αντιθέσεις και τα παράδοξα: «Θα μάθει κι αυτός...ούτε κι εμείς ξέραμε ότι υπήρχαμε στον κόσμο...ακόμα και να υπάρχεις μαθαίνεις »(σελ. 463). « Η σελίδα είναι όμορφη μόνο όταν τη γυρίζεις κι υπάρχει πίσω της η ζωή που σπρώχνει κι ανακατεύει όλα τα φύλλα του βιβλίου.(σελ. 474)».

Βιογραφικά στοιχεία

  • Ο Ίταλο Καλβίνο γεννήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 1923 και πέθανε στις 19 Σεπτεμβρίου του 1985.Ιταλός πεζογράφος, δοκιμιογράφος και δημοσιογράφος, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Ιταλούς λογοτέχνες του 20ού αιώνα.
·         Γεννήθηκε στο Σαντιάγο δε Λας Βέγκας στην Κούβα αλλά σε νεαρή ηλικία εγκαταστάθηκε με τους γονείς του στην Ιταλία. Ήταν γιος των βοτανολόγων, Μάριο κι Εβελίνα (Μαμέλι) και αδερφός του Φλοριάνο, σπουδαίου γεωλόγου.
·         Ο πατέρας , κατά τα λεγόμενα του Ιταλο, στα νιάτα του είχε ενστερνιστεί τις ιδέες του Κροπότκιν και υπήρξε οπαδός του κοινωνικού ρεφορμισμού. Η μητέρα του ήταν πασιφίστρια  και οι δυο τους πολύ διαφορετικές προσωπικότητες, κάτι που ίσως υποδεικνύει εντάσεις σε ένα άνετο αλλά αυστηρό μεσοαστικό περιβάλλον ανατροφής χωρίς εμφανείς συγκρούσεις.
·         Το 1925, δύο χρόνια μετά τη γέννηση του, η οικογένειά του επέστρεψε στην Ιταλία και εγκαταστάθηκε στο Σαν Ρέμο της ιταλικής Ριβιέρα, στην Ακτή της Λιγυρίας, για περίπου 20 χρόνια.  Η οικογένεια μοίραζε το χρόνο της ανάμεσα στη Βίλλα Μεριντιάνα, έναν πειραματικό ανθοκομικό σταθμό που ήταν ταυτόχρονα και σπίτι τους, και το πατρογονικό κτήμα του πατέρα στο San Giovanni Battista.  Τα απέραντα δάση και η  πανταχού παρών πλούσια πανίδα στο πρώιμο έργο του συγγραφέα, όπως ο Αναρριχώμενος Βαρόνος, προέρχεται από αυτή την κληρονομιά. Σε μια συνέντευξή του αναφέρει ότι «το Σαν Ρέμο εξακολουθεί να ξεπετάγεται στα βιβλία μου στα πιο διαφορετικά κομμάτια της γραφής». Αυτός και ο αδελφός του ο Φλοριάνο (γεννημένος το 1927), σκαρφάλωναν στα δέντρα της περιοχής και ξόδευαν τις ώρες τους διαβάζοντας περιπέτειες στα αγαπημένα τους βιβλία.


  • Οι γονείς του, που τοποθετούνταν ενάντια στο φασισμό και υπέρ της ελεύθερης σκέψης, αρνήθηκαν να του δώσουν οποιαδήποτε θρησκευτική εκπαίδευση. Στο σχολείο εξαιρέθηκε από τα θρησκευτικά μαθήματα με παρέμβαση των γονιών του, αλλά αναγκάστηκε να δικαιολογήσει την αντικομφορμιστική του στάση. Ο ίδιος περιγράφει την εμπειρία ως σωτήρια καθώς τον έκανε πιο ανεκτικό στις απόψεις των άλλων, ειδικά όσον αφορά τη θρησκεία, καθώς θυμόταν πόσο ενοχλητικό ήταν να τον χλευάζουν επειδή δεν ακολουθούσε τις πεποιθήσεις της πλειοψηφίας.

·         Συναντήθηκε με τον Εουτζένιο Σκάλφαρι, μετέπειτα πολιτικό κι ιδρυτή της εφημερίδας La Republica, ο οποίος κι έγινε φίλος του. Το 1941 μετακομίζει στο Τορίνο αφού πέρασε κάποιο διάστημα και στο Μιλάνο. Το 1943 μπαίνει στους παρτιζάνους της ιταλικής αντίστασης, στη ταξιαρχία Γαριβάλδι και μαζί με τον Σκάλφαρι δημιουργούνε τη ΜUL (Movemend Universitarian Liberal). Έπειτα προσχωρεί στο κομμουνιστικό κόμμα.

·          Ο Καλβίνο εγκαταστάθηκε στο Τορίνο το 1945 και εγκατέλειψε τη Γεωπονία για τις τέχνες. Η φρίκη του πολέμου είχε αποτελέσει το υλικό από το οποίο άντλησε για το λογοτεχνικό του έργο και παράλληλα ενδυνάμωσε την αφοσίωσή του στην κομμουνιστική ιδεολογία. Έβλεπε τη ζωή του ως πολίτη σαν συνέχεια του αγώνα των παρτιζάνων και εντάσσεται στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Ιταλίας. Το 1947, αποφοίτησε ολοκληρώνοντας το μεταπτυχιακό του, το οποίο αφορούσε τον Joseph Conrad και εργάζεται στην αριστερή εφημερίδα L' Unita. Παράλληλα μπαίνει στον εκδοτικό οίκο Εϊνάντι όπου εργάζονται επίσης οι Cesare Pavese, Natalia Ginzburg, Norberto Bobbio, Elio Vittorini. Με τον τελευταίο γράφει το εβδομαδιαίο Ιλ Πολυτέκνικο, περιοδικό τέχνης, του πανεπιστημίου.  Βρισκόταν σε τακτική επαφή με τον Cesare Pavese, την Natalia Ginzburg, το Norberto Bobbio και πολλούς άλλους αριστερούς διανοούμενους και συγγραφείς. Ο Pavese  και ο ποιητής Alfonso Gatto ήταν οι πιο κοντινοί φίλοι του και μέντορές του.  Αφήνει όμως και τον εκδοτικό οίκο για να ασχοληθεί πιο εντατικά με την Unita και με τη νέα κομμουνιστική εφημερίδα Rinascita. Το 1950 συνεργάζεται ξανά με τον Εϊνάντι κι αναλαμβάνει υπεύθυνος του λογοτεχνικού τμήματος. Το 1951, προφανώς για να προαχθεί στους κόλπους του Κομμουνιστικού Κόμματος, πέρασε δύο μληνες στη σοβιετική ένωση ως ανταποκριτής της εφημερίδας l'Unità,κερδίζοντας το βραβείο the Saint-Vincent Prize, για τη δημοσιογραφία.
·         Το 1952 γράφει, μαζί με τον Τζόρτζιο Μπαζάνι στο μαρξιστικό εβδομαδιαίο περιοδικό Botteghe Oscure. Απο το 1955 ως το 1958 συνάπτει ερωτική σχέση με την Ιταλίδα ηθοποιό Elsa De Giorgi, μια παντρεμένη γυναίκα, μεγαλύτερη από τον ίδιο. Αποσπάσματα από τα εκατοντάδες ερωτικά γράμματά του προς εκείνη δημοσιεύτηκαν στην Corriere della Sera το 2004 προκαλώντας διαμάχες και συζητήσεις.
·         Το 1957 αφήνει το κομμουνιστικό κόμμα απογοητευμένος από τη Σοβιετική εισβολή στην Ουγγαρία, και το γράμμα της παραίτησής του δημοσιεύεται στην Unita. Επισκέπτεται τις ΗΠΑ όπου παραμένει για 6 μήνες, κυρίως στη Νέα Υόρκη, ύστερα από πρόσκληση του ιδρύματος Φορντ. Εντυπωσιάζεται από τον Νέο Κόσμο. Ύστερα από λίγα χρόνια παντρεύεται την Αργεντινή μεταφράστρια Έσθερ Σίνγκερ  ("Chichita"), που 'χε γνωρίσει στις ΗΠΑ κι ο γάμος γίνεται στην Αβάνα, στη διάρκεια ενός ταξιδιού στην γενέτειρά του όπου συνάντησε και τον Ερνέστο Τσε Γκεβάρα. Στις 15 Οκτωβρίου του1967, λίγες μέρες μετά το θάνατο του Γκεβάρα, ο Καλβίνο έγραψε ένα αφιέρωμα σε αυτόν το οποίο δημοσιεύτηκε στην Κούβα το 1968 και στην Ιταλία τριάντα χρόνια αργότερα. Αυτός και η σύζυγός του εγκαταστάθηκαν στη Ρώμη, στην οδό  Monte Brianzo όπου γεννήθηκε η κόρη τους το 1965.

·         Κατα τη διάρκεια Γαλλικού Μάη του '68  έχει μετακομίσει με την οικογένειά του στο Παρίσι όπου γνωρίζει κι επηρεάζεται από τον Ρεημόντ Κενώ, ο οποίος τον προσκαλεί να συμμετάσχει στην  OULiPo (OUvroir de Litterature Potentielle). Πρόκειται για μια ομάδα συγραφέων που πειραματίζονται, όπου έρχεται σε επαφή και με τους Ρολάν Μπαρτ και Κλωντ Λεβί-Στρως. Ενδιαφέρεται για τους κλασικούς: Λουντοβίκο Αριόστο, Ονορέ ντε Μπαλζάκ, Δάντη, Ιγνάτιο Λογιόλα, Θερβάντες, Σαίξπηρ, Συρανό Ντε Μπερζεράκ και Τζιάκομο Λεοπάρντι. Το 1973, διατηρώντας την επαφή με την Ιταλία, γράφοντας νουβέλες για την ιταλική έκδοση του περιοδικού Playboy και για την εφημερίδα Κοριέρε Ντε Λα Σέρα. Το 1975 γίνεται επίτιμο μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας και την επόμενη χρονιά κερδίζει το βραβείο για την Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία. Επισκέπτεται Ιαπωνία και Μεξικό, καθώς επίσης κι αρκετές αμερικάνικες πόλεις, δίνοντας διαλέξεις. Το 1981 κερδίζει το γαλλικό παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής.
·         Στις 19 Σεπτέμβρη του 1985 πεθαίνει στη Σιένα, στο παλιό νοσοκομείο της Αγίας Μαρίας Σκάλα, σε ηλικία μόλις 62 ετών.


ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΕΡΓΟ

  • Όταν ήταν παιδί, του άρεσε το Βιβλίο της Ζούγκλας του Rudyard Kipling. Αισθανόταν κι ο ίδιος, όπως ο ήρωας της ιστορίας του συγγραφέα (Μπεε, μπεε, μαύρο πρόβατο) οτι το πρώιμο ενδιαφέρον του για τις ιστορίες τον καθιστούσε το μαύρο πρόβατο μιας οικογένειας που έδινε μεγαλύτερη βαρύτητα και εκτίμηση στις επιστήμες και λιγότερη στη λογοτεχνία.

  • Πρωτοεμφανίστηκε στα ιταλικά γράμματα το 1947 με το μυθιστόρημα "Το μονοπάτι με τις αραχνοφωλιές" (κέρδισε το Premio Riccione με πωλήσεις 5000 αντιτύπων, πρωτοφανές στη μεταπολεμική Ιταλία) με θέμα την Αντίσταση, θέμα που πραγματεύεται και στο επόμενο βιβλίο του, μια συλλογή από διηγήματα με γενικό τίτλο "Τελευταίο έρχεται το κοράκι". Ακολουθεί η τριλογία που τον έκανε διάσημο, τρία σύντομα μυθιστορήματα που συνθέτουν τον κύκλο "Οι πρόγονοί μας: Ο διχασμένος υποκόμης", "Ο αναρριχώμενος βαρόνος" και "Ο ανύπαρκτος ιππότης". Ακολουθεί, το 1956, μια συλλογή ιταλικών λαϊκών παραμυθιών που μετέγραψε ο συγγραφέας με τον τίτλο "Ιταλικοί μύθοι", ενώ δυο χρόνια αργότερα εκδίδει τα "Διηγήματα", συλλογή που περιέχει και την πολύ γνωστή ενότητα διηγημάτων "Οι δύσκολοι έρωτες". Ακολουθούν δύο σύντομα μυθιστορήματα, το "Μαρκοβάλντο ή οι εποχές στην πόλη" και το "Η μέρα ενός εκλογικού αντιπροσώπου" (1963) που ολοκληρώνουν τη "νεορεαλιστική" του φάση. Το 1965 και το 1967 εκδίδει δύο συλλογές "φανταστικών" διηγημάτων με τίτλους "Τα κοσμοκωμικά" και "Ταυ με μηδέν", ενώ το 1969 εκπλήσσει όλο τον κόσμο με το "Κάστρο των διασταυρωμένων πεπρωμένων". Ακολουθούν τα έργα "Οι αόρατες πόλεις" (1972), "Αν μια νύχτα του χειμώνα ένας ταξιδιώτης" (1979) και "Πάλομαρ" (1983). Μετά το θάνατό του εκδόθηκαν τα έργα "Κάτω απ' τον ιαγουάρο ήλιο", "Σχετικά με το παραμύθι" (δοκίμιο), "Αμερικανικά μαθήματα" (δοκίμιο), "Ο δρόμος του Σαν Τζιοβάνι", "Γιατί να διαβάζουμε τους κλασικούς" (δοκίμιο) και "Πριν να πεις "εμπρός".

  •  Τον Λάτρευαν, στη Βρετανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, ήταν ο πιο μεταφρασμένος σύγχρονος - Ιταλός συγγραφέας κατά τη στιγμή του θανάτου του , και σημείωσε υποψήφιος για το βραβείο Νόμπελ για τη λογοτεχνία .
  • Νεορεαλισμός, μεταμοντερνισμός

  • Παράλληλα με τη λογοτεχνική του δραστηριότητα ο Καλβίνο ανέπτυξε και τη δραστηριότητα του δοκιμιογράφου. Τον απασχόλησαν θεωρητικά προβλήματα όπως οι σχέσεις της λογοτεχνίας με τη φιλοσοφία και την επιστήμη, η εξέλιξη και οι τάσεις του σύγχρονου μυθιστορήματος, οι διαφορές ανάμεσα στη γλώσσα της ποίησης και της πολιτικής.

·         Τα Αμερικάνικα μαθήματα είναι το τέταρτο και τελευταίο θεωρητικό βιβλίο του και αποτελεί­ται από πέντε διαλέξεις με θέμα τη λογοτεχνία, τις οποίες επρόκειτο να δώσει κατά το ακαδημαϊκό έτος 1985-1986 ο καλεσμένος στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ Ιταλός συγγραφέας.
·         Εν είδει πνευματικής διαθήκης, ο Καλβίνο εδώ αναλύει, περιγράφει, υποδεικνύει πέντε ιδιότητες που πρέπει να διαφυλάξει η λογοτεχνία: την ελαφρότητα, την ταχύτητα, την ακρίβεια, την οπτικότητα και την πολλαπλότητα. Επιχειρεί ένα είδος απολογισμού της πορείας της λογοτεχνίας και αφήνει να διαφανούν οι λεπτές σχέσεις που συνδέουν τα δικά του αφηγηματικά έργα με κείμενα αγαπημένων του συγγραφέων όπως οι Μπόρχες, Περέκ, Κενώ, Λεοπάρντι. Συγχρόνως κάνει έναν απολογισμό της μακρόχρονης ιστορίας του ανθρώπινου πολιτισμού μέσα από τις νεωτερικές επιστημονικές θεωρίες του Γαλιλαίου περί σύμπαντος, τη «φυσική φιλοσοφία» της ιταλικής Αναγέννησης του Καμπανέλλα και του Μπρούνο αλλά και τις ανακαλύψεις της σύγχρονης επιστήμης: τα quarks, τα «μηνύματα DNA», τα bits της πληροφορικής…
  • Η ποιητική του είναι παλινδρομική, χωρίς δογματισμούς, και δεν προσφέρει οριστικές εξηγήσεις ή βεβαιότητες, ενώ συνάμα αποδεικνύει πόσο απατηλή είναι η αξίωσή μας να πρεσβεύουμε απόλυτα πιστεύω. Η «Κάθε προσανατολισμός προϋποθέτει αποπροσανατολισμό. Μόνο όποιος έχει χαθεί μπορεί να σωθεί. […] Ο λαβύρινθος έχει γίνει για να χάνεται και να περιπλανιέται όποιος μπαίνει. Αποτελεί όμως και μια πρόκληση για τον επισκέπτη για να ανακατασκευάσει το σχέδιό του και να διαλύσει τη δύναμή του. Αν τα καταφέρει, θα έχει καταστρέψει το λαβύρινθο· δεν υπάρχει λαβύρινθος για όποιον τον έχει διασχίσει».
  • ΑΝΥΠΑΡΚΤΟΣ ΙΠΠΟΤΗΣ:    Παρουσιάζονται με ζωηρές εικόνες σκηνές από την καθημερινότητα των ιπποτών μέσα στα στρατόπεδα χωρίς καμία προσπάθεια να κρυφτούν οι ατέλειες των χαρακτήρων αφού αυτοί αποτελούνται από σάρκα και οστά, όλοι τους είναι ανθρώπινα όντα με ελαττώματα και αδυναμίες. Στον αντίποδα αυτής της παρουσίασης πρωταγωνιστεί ο ανύπαρκτος ιππότης υποδειγματικά τέλειος και καταλυτικά ανύπαρκτος. Άψογος σε θέματα τάξης, οργάνωσης και ανδρείας. Μόνο που είναι ιδανικά τέλειος και εξωπραγματικά ανύπαρκτος για να μπορεί να συνυπάρχει με τους υπόλοιπους ιππότες. Όποιος τον πλησιάζει αποδέχεται την τελειότητα του με μιαν ενόχληση. Εξαίρεση αποτελεί ο ίδιος ο έρωτας που εμφανίζεται στο πρόσωπο μιας νεαρής συμπολεμίστριας που τον αναζητά θαυμάζοντας την τελειότητα του και μη λαμβάνοντας υπόψη την ανυπαρξία του.    Όπως είπε ο ίδιος ο συγγραφέας «δουλειά μου είναι να παρατηρώ τη ζωή, να καταγράφω εμπειρίες, να ψάχνω την αλήθεια, κι ας ξέρω πολύ καλά ότι υπάρχουν βεβαίως πολλές πολλές αλήθειες».
  • ΑΝΑΡΙΧΩΜΕΝΟΣ ΒΑΡΟΝΟΣ: το βιβλίο γράφτηκε μέσα σε τρεις μήνες και αφορούσε το «πρόβλημα της πολιτικής δέσμευσης του διανοούμενου σε μια εποχή κατάρρευσης της αυταπάτης».
  • Η ιστορία του αναρριχώμενου βαρώνου μου φέρνει στο νου εκείνη του Ροβινσώνα Κρούσου, με τη διαφορά ότι αποτελεί μια συνειδητή επιλογή του ήρωα να ζήσει μακριά, αλλά όχι αποτραβηγμένος από τους ανθρώπους και οι πραγματικότητες που περιγράφονται εδώ (ο κόσμος πάνω στα δέντρα και η ζωή κάτω από αυτά) δεν είναι αντίθετες αλλά παράλληλες, ταυτόχρονες και συγχωνευμένες, η μια μέσα στην άλλη. Η ειρωνεία σαν μέσο έκφρασης είναι συχνή και δημιουργεί μια ευχάριστη ατμόσφαιρα και προβληματισμό ταυτόχρονα («ένιωσε την ανάγκη να κάνει κάτι για τον πλησίον του κι αυτό το έμαθε μέσα από τη συναναστροφή του με το ληστή», σελ.215. «η αγάπη του για τα δένδρα τον έκανε να γίνει όπως συμβαίνει με όλες τις μεγάλες αγάπες, ανηλεής κι επίπονος, που τραυματίζει και κόβει για ν' αναπτύξει και να δώσει μορφή», σελ. 215).
  • ΔΙΧΟΤΟΜΗΜΈΝΟΣ ΥΠΟΚΟΜΗΣ: Μέσα από μια σημαντική διαδικασία αυτο-ανακάλυψης, ο Καλβίνο κατέληξε στον εξής τρόπο: «Ξεκίνησα να κάνω αυτό που ερχόταν πιο φυσικά σε μένα – δηλαδή να ακολουθώ τη μνήμη των πραγμάτων που αγαπούσα από την παιδική μου ηλικία. Αντί να αναγκάσω τον εαυτό μου να γράψει το βιβλίο που όφειλε να γράψει, αυτό που αναμενόταν από μένα, επινόησα το βιβλίο που σε μένα τον ίδιο θα άρεσε να διαβάσω, από αυτό το είδος που προέρχεται από έναν άγνωστο συγγραφέα, από μια άλλη εποχή και μια άλλη χώρα και που ανακαλύφθηκε σε μια σοφίτα». Το αποτέλεσμα ήταν ο Διχοτομημένος Υποκόμης, που γράφτηκε σε τριάντα μέρες, μέσα στον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 1951. Ο πρωταγωνιστής ενσάρκωνε την αυξανόμενη αμφιβολία ως προς τις πολιτικές του πεποιθήσεις και το κλίμα του διχασμού και των αναταραχών του Ψυχρού Πολέμου. Αυτό το αλληγορικό μυθιστόρημα καταφέρνει να συνδυάσει μυθικά και φαντασιακά στοιχεία και ύφη και να τον καθιερώσει σαν σύγχρονο μυθογράφο.
  • Εντυπωσιάζουν στο βιβλίο οι τρομακτικές, επιβλητικές εικόνες, η μεγαλοπρέπεια του τρομερού, της φρίκης (σελ, 29, τέλος) και οι έντονες αντιθέσεις ήδη από την αρχή. Εικόνες του πεδίου της μάχης, γεμάτες κρυμμένα, ίσως και αντιπολεμικά, μηνύματα και υφέρπουσα ειρωνεία (κάνει το σταυρό του όταν βλέπει σκατά). Το ύφος είναι αλληγορικό, χρησιμοποιεί τη μεταφορά και το συμβολισμό με καθηλωτικό τρόπο («τρώει κανονιά και ζει το κακό του μισό»), που περνά τελικά στο μαγικό ρεαλισμό, αν και φαινομενικά πρόκειται για μεσαιωνικά παραμύθια και ιπποτικά μυθιστορήματα. Η ροή όμορφων εικόνων που συνοψίζουν μια ιδιαίτερη φιλοσοφία ζωής είναι συνεχής, όπως για παράδειγμα η περιγραφή του θαλασσινού παρελθόντος του γιατρού Τρελώνεϋ που γύρισε όλες τις θάλασσες, δεν είδε όμως τίποτε από τον κόσμο, επειδή βρισκόταν κάτω από τη κουβέρτα του πλοίου κι έπαιζε χαρτιά· ο αφηγητής είναι ένα παιδί, με σύντροφο έναν τρελό.
  • Η ιστορία του διχοτομημένου υποκόμη, θυμίζει ένα περίεργο αλλά υπαρκτό κι εντυπωσιακό ιατρικό φαινόμενο: το μέλος-φάντασμα. Ασθενείς που έχουν χάσει κάποιο μέλος του σώματός τους διαμαρτύρονται κάποιες φορές για έντονο πόνο ή φαγούρα στο σημείο όπου κάποτε βρισκόταν το μέλος αυτό, όπως συμβαίνει και στον ήρωα του βιβλίου, που βιώνει αισθήσεις από το χαμένο του μισό.


       ΙΑΝΣΕΝΙΣΤΕΣ:Ιανσένιος
(Άκοβ 1585 – Λουβέν 1638). Εξελληνισμένο όνομα του Φλαμανδού θεολόγου Κορνέλις Γιάνσεν (Cornelis Jansen). Μαθητής των ιησουιτών. (Αυγουστίνος, ήτοι περί της διδασκαλίας του αγίου Αυγουστίνου περί της ανθρωπίνης φύσεως, υγείας, νόσου, ιατρικής, κατά των Πελαγιανών και των Μασσαλιανών), στη συγγραφή του οποίου είχε αφιερώσει πολλά χρόνια, μεταξύ των ακαδημαϊκών και ιερατικών καθηκόντων του. Σε αυτό το έργο πραγματεύεται τη σχέση μεταξύ άνωθεν προορισμού και ελευθερίας, η οποία είχε επανέλθει στην επικαιρότητα λόγω της θρησκευτικής Μεταρρύθμισης. Ο Ι. τάχθηκε υπέρ του προορισμού και υποστήριξε την άποψη ότι ως συνέπεια του προπατορικού αμαρτήματος, ο άνθρωπος μπορεί να σωθεί μόνο με την επέμβαση της θείας χάρης, η οποία κατευθύνει αλάθητα προς το καλό τη βούληση των λίγων εκλεκτών. Κατά συνέπεια, η θεολογία του Ι. δεν δεχόταν ότι η μεσολάβηση του Ιησού επεκτεινόταν σε όλους τους ανθρώπους, θεωρώντας έτσι περιττή την εφαρμογή των καζουιστικών διδασκαλιών των ιησουιτών και υποστηρίζοντας, αντίθετα, την ανάγκη μιας αδιάλλακτης, ασκητικής ευσέβειας για τη μυστηριώδη εσωτερική παρουσία του Θεού και της χάρης του. Ο ιανσενισμός διαδόθηκε ιδιαίτερα στη Γαλλία. Το 1641, το έργο του Ι., Augustinus, καταδικάστηκε ως αιρετικό. Η έννοια της αξίας της εσωτερικής πνευματικής ζωής, την οποία στο θρησκευτικό πεδίο οι ιανσενιστές είχαν δανειστεί από τον Αυγουστίνο και στο φιλοσοφικό από τον Ντεκάρ, επέδρασε σημαντικά στις παιδαγωγικές μεθόδους τους και στα ζητήματα που συνδέονταν έμμεσα με τη διδακτική και τη μεθοδολογία. Αυτές αναπτύσσονταν, εφόσον ο άνθρωπος αποκτούσε συνείδηση της ανθρώπινης υπόστασής του, η οποία χαρακτηρίζεται από ηθική ενοχή και συγχρόνως φωτεινή συνείδηση· η πρώτη μπορεί να εξαλειφθεί μόνο από τη θεία χάρη, ενώ η δεύτερη αυξάνει όσο το λογικό ασκεί το κριτικό του χρέος.
ΟΥΓΕΝΟΤΟΙ : Οι Ουγενότοι (Hugenots) ήταν μέλη της Προτεσταντικής Μεταρρυθμισμένης Εκκλησίας της Γαλλίας κατά τον 16ο έως τον 18ο αιώνα, γνωστοί και ως Γάλλοι Καλβινιστές.
Κατά την «Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου» (24 Αυγούστου 1572), χιλιάδες Ουγενότοι σφαγιάσθηκαν από Ρωμαιοκαθολικούς, στο Παρίσι.

ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΑ: Από Το ιστολόγιο του Ψυχίατρου- Ψυχαναλυτή Θεοδωρίδη Γιάννη.

Μια Τούρκικη κανονιά κατακερματίζει την επιφανειακή δόξα του καθωσπρεπισμού και της συνοχής, το εξωτερικό καλό του Χριστιανικού στρατού απέναντι στο πάλι εξωτερικό κακό του αντίστοιχου Οθωμανικού. Τα δυο τμήματα, ενώ φαίνεται επιφανειακά να λειτουργούν αυτόνομα και ανεξάρτητα, βρίσκονται σε μία συμπληρωματική σχέση ανταγωνισμού και συναγωνισμού. Ο ήρωάς μας επιστρέφει στον πατρικό τόπο από τον οποίο ξεκίνησε άψυχος, διαιρεμένος σε δύο διαμετρικά αντίθετες διαστάσεις, αλλά έμψυχος. Η πρωτοκαθεδρία πάντως παρέχεται πολύ εύστοχα από τον συγγραφέα στην καταστροφικότητα.
 Στην προσεκτική μελέτη του βιβλίου διαπιστώνουμε πως ο συγγραφέας δεν αρκείται στην απλοϊκότητα της διαίρεσης του ατόμου σε δύο αντίθετες δυνάμεις που συγκρούονται, με την ηθική προσδοκία της μετέπειτα επανένωσης. Πρόκειται για δύο δυναμικές, καταστροφικότητα και δημιουργικότητα, που αλληλοσυμπληρώνονται. Οι χωρικοί νοσταλγούν την περίοδο της επικράτησης του «κακού» μέρους του εαυτού, όχι με την ηθική του διάσταση, αλλά με την ιδιότητά του να λειτουργεί ως δύναμη και ενέργεια εξισορρόπησης της βαρετής διάστασης του «καλού». Ο υπό-κόμης του, επιστρέφοντας στην πατρική γη και πριν την οποιαδήποτε για τον ανυποψίαστο αναγνώστη, ψυχική του διαίρεση (έως τότε γνωρίζουμε μόνο τη σωματική διχοτόμηση) εν αγνοία του και έμμεσα, πραγματοποιεί το φόνο του πατέρα. Σκοτώνει το πουλί που έχει εκπαιδεύσει ο πατέρας του για να επικοινωνεί μαζί του και ο τελευταίος πεθαίνει από τον καημό του. Πρόκειται για έμμεση πατροκτονία, ανάλογη μ’ αυτήν που πραγματοποιεί ο Θησέας, ο οποίος επιστρέφοντας νικητής στην Αθήνα, έχοντας κατορθώσει τον προσωπικό του άθλο, «ξεχνά» ν’ αναρτήσει τα πανιά της νίκης και ο Αιγέας αυτοκτονεί. Ίσως αυτός να είναι ο κύριος ο άθλος. Επιστρέφοντας τώρα στον υπό-κόμη μας, βεβαίως δεν είναι τυχαίος ο συμβολισμός που παρέχεται και εμπεριέχεται στην χρησιμοποίηση του πουλιού και του πετάγματός του, που παραπέμπει στο πέος και την άνθηση της ανθρώπινης σεξουαλικότητας. Αντίστοιχα η θανάτωση του πουλιού παραπέμπει στον ευνουχισμό του πατέρα, αναδεικνύοντας και υποδεικνύοντας ταυτόχρονα την λεπτή συνύφανση της επιθετικότητας με τη σεξουαλικότητα. Στον Διχοτομημένο υποκόμη η συγκεκριμένη θεματική είναι καλά κρυμμένη στο κείμενο και θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητη. Η έμφαση δίδεται στον ηθικό ανταγωνισμό του «κακού» εαυτού με τον «καλό». Η επιθετικότητα και η καταστροφικότητα θα μπορούσαν να ενταχθούν σε μια γενικευμένη φυσική προδιάθεση του ανθρώπου με χαρακτήρα ζωικού ενστίκτου. Ο υπό-κόμης λοιπόν καθίσταται κόμης όπως και ο Θησέας βασιλιάς.
     Γνωρίζουμε πως η δύναμη της βαρύτητας είναι διαρκής και η φυσική τάση είναι προς τα κάτω, προς την παλινδρόμηση, προς την επιστροφή . Χρειάζεται λοιπόν η δύναμη των φαντασιώσεων, το πείσμα του βαρόνου να κρατηθεί ψηλά πλάθοντας διαρκώς περιπέτειες. Επιπλέον όμως η ίδια η βαρύτητα, η έλξη του ενστίκτου του ψυχικού θανάτου, δηλαδή του ευνουχισμού, έχει τη θετική δυναμική να κρατά τον μικρό ήρωα στα κλαδιά και να μην αιωρείται στο άπειρο, στο χώρο που λογοτεχνικά θα ονομαζόταν αχαλίνωτη επιστημονική φαντασία χωρίς τέλος και σκοπό. Ο Ίταλο Καλβίνο υποκινείται και διέπεται στο έργο του από αυτές τις δισυπόστατες αντιτιθέμενες και παράλληλα αλληλοσυμπληρούμενες ενστικτικές τάσεις, της δυναμικής της πεισματικής αναρρίχησης και της διατήρησης της δυναμικής της βαρύτητας.
     Ο Ανύπαρκτος ιππότης, ολοκληρώνει τη σειρά των Προγόνων. Μια άδεια πανοπλία περιφέρεται άσπιλη και αμόλυντη, εκνευριστικά έντιμη και ασεξουαλική, σε έναν κόσμο μαχών, ερώτων, αιμομιξιών, καταστροφικότητας, ανταγωνισμού και επίπονης αναζήτησης της γενιάς. Η συναλλαγή με τον κόσμο γίνεται πια μέσω της πανοπλίας, της αμυντικής θωράκισης του υποκειμένου, με έναν τρόπο που μοιάζει να συγκεντρώνει την ύπαρξη στο μέταλλο. Γιατί όμως τέτοια αμυντική οχύρωση, αν μέσα δεν υφίσταται τίποτα; Μπορεί όλη η ανθρώπινη υπόσταση να είναι οι άμυνές του; Μπορεί το μέταλλο να υποκαταστήσει το ασυνείδητο;

Κυριακή 1 Νοεμβρίου 2015

Λέσχη Ι-2

Το Σάββατο 31-10-2015 στη ΛΑΗ συζητήσαμε το βιβλίο του Γιάννη Μακριδάκη : Ανάμισης τενεκές (Εστία). Την παρουσίαση έκανε ο Δημήτρης Κούλης.

Τετάρτη 30 Σεπτεμβρίου 2015

Λέσχη Ι-1

Το Σάββατο 26-09-2015, στην πρώτη συνάντηση της ΛΑΗ για την φετινή χρονιά, συζητήσαμε το βιβλίο του Ίταλο Καλβίνο "Οι πρόγονοί μας" (Καστανιώτης). Την παρουσίαση έκανε η Κάλλια Μυλωνάκη.

Σάββατο 18 Ιουλίου 2015

Κλείσιμο χρονιάς Θ

Η ΛΑΗ έκλεισε (τυπικά) και την φετινή χρονιά με δείπνο στην Αυλή του Δευκαλίωνα. Ευχόμαστε καλό καλοκαίρι με ενδιαφέρουσες αναγνώσεις!

Κυριακή 28 Ιουνίου 2015

Λέσχη Θ-7

Το Σάββατο 27-06-2015, στην ΛΑΗ συζητήσαμε το βιβλίο του Οκάκουρα Κακούζο "Το βιβλίο του τσαγιού" (Ερατώ). Την παρουσίαση έκαναν η Κάλλια Δουκουμετζάκη και ο Γιάννης Ζερβάκης.

Το βιβλίο του τσαγιού

του ΟΚΑΚΟΥΡΑ ΚΑΚΟΥΖΟ

 Η φιλοσοφία του τσαγιού κατά Οκάκουρα δεν είναι απλά αισθησιακή στην κανονική αποδοχή του όρου αλλά ηθική, θρησκευτική, και φιλοσοφική. Συνδυάζεται με τον άνθρωπο και την φύση. Επιβάλει την καθαρότητα, την υγιεινή και την οικονομία δείχνει την άνεση και την απλότητα αποστρεφόμενος το πολύπλοκο και το δαπανηρό καθορίζει την αίσθηση της αναλογίας στο σύμπαν.
Αντιπροσωπεύει το αληθινό πνεύμα της Ανατολικής καθημερινότητας και την Αριστοκρατία της γεύσης.
Αφού μίλησε λίγο για την φιλοσοφία του τσαγιού και την εισαγωγή του στην Δύση καταπιάνεται με ένα λεπτομερές ιστορικό της εξέλιξης του τσαγιού στην Κίνα και στην Ιαπωνία από πολύ νωρίς στην Ιστορία αυτών των τόπων.
Το Τσάι έγινε ρόφημα άλλοτε βρασμένο με φλούδα πορτοκαλιού,  σκόρδο ή τζιντζερ ένα είδος σούπας, άλλοτε σαν τούβλο ή τσάι σε σκόνη ή βουτηχτό. Όσο ο Κινέζικος πολιτισμός ανθούσε δεκάδες νέες ποικιλίες και τρόποι καλλιέργειας ξεφυτρώνουν με τους μοναχούς Ζεν Βουδιστών να τραγουδούν εγκώμια στις πρώτες θρησκευτικές χρήσεις του τσαγιού.
Μετά την εισβολή των Μογγόλων στο τέλος της Δυναστείας Σούγκ και στην συνέχεια της αναταραχής της Δυναστείας των Μιγκ δυστυχώς οι παλαιοί τρόποι του τσαγιού  ξεχάστηκαν.
Το τσάι σε σκόνη έδωσε την θέση του στο «βύθισμα» των φύλλων και το ποτό έχασε την θρησκευτική του σημασία.
Η Ιαπωνία ωστόσο διατήρησε το τσάι σε σκόνη. Οι τελετές τσαγιού συνεχίστηκαν και εξελίσσονταν μέχρι τον 15ο αιώνα περίπου στην σημερινής τους μορφή. Κατάφερε να απεξαρτηθεί  από την ειδική του Βουδιστική μορφή διατηρώντας όμως τον χαρακτήρα και την Βουδιστική του αίσθηση. Στο βιβλίο ο συγγραφέας αναφέρει ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες της ιστορίας και της σημασίας των στοιχείων της τελετής του τσαγιού μαθαίνουμε τους ρόλους του δωματίου τσαγιού που θα πρέπει να έχουν έναν αέρα εκλεπτυσμένης φτώχιας, να έχει άψογη υγιεινή και καθαρότητα και ποτέ συμμετρία, να προσδίδει δυνατότητες εκτίμησης της τέχνης η οποία πρέπει να προσεγγιστεί ταπεινά και με ανοικτό μυαλό και των λουλουδιών, στων οποίων την τιμή οφείλουμε να αξιοποιήσουμε στο έπακρο την ομορφιά  τους ώστε ο θάνατος τους να μην είναι μάταιος.
Μας διδάσκει πως κάθε λεπτομέρεια παίζει ρόλο στην τελετή και στην Ιαπωνική κουλτούρα.

Στο τελευταίο κεφάλαιο αναφέρεται στους μεγάλους δασκάλους του τσαγιού αλλά και σε κάθε πτυχή του Ιαπωνικού πολιτισμού και της  ζωής, στην τέχνη και στην Αρχιτεκτονική, στους κήπους και στην κουζίνα, στα ήθη και στα είδη ένδυσης. Σ΄όλο το έργο αφηγείται μύθους και ιστορικά ανέκδοτα και κάποια παραλειπόμενα από Ευρωπαϊκή και ασιατική  κουλτούρα με ακριβές  ύφος και κατ΄ εξοχήν ευχάριστη ανάγνωση.            

Κυριακή 26 Απριλίου 2015

Λέσχη Θ-6

Το Σάββατο 25 Απρίλη 2015 συζητήσαμε το βιβλίο "Λάϊλα" του Robert M. Pirsig (Ιάμβλιχος). Την παρουσίαση έκανε η Μαρία Λασηθιωτάκη.

Κυριακή 22 Μαρτίου 2015

η καρδιά ενός σκύλου

του ΜΙΧΑΗΛ ΜΠΟΥΛΓΚΑΚΟΦ
Μετάφραση: Θάνος Σακκέτας
Εκδόσεις ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ

Για το βιβλίο
   Το μυθιστόρημα του Μιχαήλ Αφανάσιεβιτς  Μπουλγκάκοφ (1891 – 1940) ανήκει στον φανταστικό ρεαλισμό. Γράφτηκε το 1925 αλλά εκδόθηκε μόνο το 1987 στην Ρωσία, και σήμανε την οριστική ρήξη του συγγραφέα με το καθεστώς. Η μεταφυσική ιστορία που αφηγείται με χιουμοριστική χροιά καταστηλιτεύει το πολιτικό σύστημα. Αυτή η κριτική του συγγραφέα στον παραλογισμό και στις ισοπεδωτικές παρενέργειες του μπολσεβικισμού οδήγησαν στην απαγόρευση του βιβλίου για 50 χρόνια στη Σοβιετική Ένωση ενόχλησε πραγματικά το Σοβιετικό κατεστημένο. Σε αυτή τη σατιρική νουβέλα επιστημονικής φαντασίας, ο Ρώσος συγγραφέας διακωμωδεί κάθε επίδοξο αναμορφωτή αλλά και την καθημερινή ζωή στη Ρωσία τα πρώτα χρόνια μετά την επανάσταση.
Βιογραφία
  Ο Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ (1891-1940) είναι ένας από τους σημαντικότερους νεότερους δραματουργούς της Ρωσίας. Γεννήθηκε στο Κίεβο της σημερινής Ουκρανίας στις 15 Μαΐου του 1891. Πέθανε στις 10 Μαρτίου του 1940 στη Μόσχα και θάφτηκε στο Κοιμητήριο Νοβοντέβιτσι. Το έργο του διακρίνεται για την καυστική του σάτιρα και το διεισδυτικό του χιούμορ. Συνδέεται στενά με την αναγέννηση του σοβιετικού θεάτρου, ιδιαίτερα μετά το 1955, ενώ η επίδρασή του στη σοβιετική λογοτεχνία υπήρξε τεράστια. Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σχεδόν σε όλες τις γλώσσες του κόσμου.
Σπούδασε ιατρική, αλλά σύντομα αφοσιώθηκε στη λογοτεχνία. Καθώς οι κριτικοί τον θεωρούν πολύ αντισοβιετικό, η καριέρα του δέχεται τριγμούς ήδη από το 1927. Το 1930 η καριέρα του σταματά τελείως από τη λογοκρισία, τα έργα τού Μπουλγκάκοφ δεν δημοσιεύονται πλέον και τα κομμάτια του εξαφανίζονται από το πρόγραμμα των θεάτρων. Το 1939 οι γιατροί διέγνωσαν υπερτονική νεφροπάθεια, ασθένεια που είχε οδηγήσει και τον πατέρα του σε θάνατο. Ο Μπουλγκάκοφ ξεκίνησε τότε να υπαγορεύει στη γυναίκα του τις τελευταίες παραλλαγές του "Ο Μαιτρ και η Μαργαρίτα".
Υπόθεση
    Στην Σοβιετική Ρωσία του 1920, των πρώτων δηλαδή χρόνων της Επανάστασης, ο προικισμένος γιατρός Φ.Φ. Πρεομπραζένσκι ασχολείται με την αναζωογόνηση του ανθρώπινου σώματος μαζί με τον νεαρό βοηθό του Μπόρμενταλ. Διατηρεί διαμέρισμα με 7 ολόκληρα δωμάτια, έχει δυο υπηρέτριες, είναι υπεράνω επιτροπών και ιδεολογιών και κυρίως του συντρόφου Σβόντερ, της επιτροπής για την διαχείριση του κτιρίου. Θα βρει τον αγαθό αδέσποτο σκύλο Σάρικ κατακαμένο από οξύ, θα τον περιθάλψει και θα πραγματοποιήσει πάνω του ένα τολμηρό ιατρικό πείραμα.
Με μια νέα τεχνική, θα του μεταμοσχεύσει την υπόφυση και τους όρχεις ενός νεαρού άντρα. Η έκβαση όμως του πειράματος είναι εντελώς αναπάντεχη. Ο σκύλος, θα μεταμορφωθεί σε έναν ανυπόφορο αγροίκο, που περιφρονεί κάθε κανόνα ευπρέπειας και ανατρέπει τη γαλήνια καθημερινότητα στο αριστοκρατικό διαμέρισμα του διεθνούς φήμης καθηγητή. Ονομάζει τον εαυτό του Πολυγράφ Πολυγράφοβιτς Σάρικοφ, και αρνείται να συμμορφωθεί με τις παιδαγωγικές προσπάθειες του καθηγητή να τον κάνει να συμπεριφέρεται «σαν άνθρωπος». Μεθάει, κυνηγάει γάτες και θα προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί τον δημιουργό του, το σύστημα, τον Σβόντερ, τις υπηρέτριες.
Συζήτηση
  Κατά το σχολιασμό του έργου τέθηκαν προβληματισμοί πάνω στην παρεμβατικότητα της επιστήμης στη φύση και τη βιοηθική. Η «αποτυχημένη» έκβαση του εν λόγω πειράματος δε μπόρεσε να γίνει αποδεκτή από το γιατρό και τον βοηθό του. Όμως ποια τα δικαιώματα του δημιουργού πάνω στο δημιούργημα του;  Η ηθελημένη εξέλιξη σε τι πράξεις μπορεί να οδηγήσει;
Το έργο του
 Το πιο γνωστό έργο τού συγγραφέα είναι το Ο Μαιτρ και η Μαργαρίτα, μια σατιρική έκδοση βασισμένη στο έργο Φάουστ του Γκαίτε, που επεξεργαζόταν ως το θάνατό του. Άλλα γνωστά από τα πεζά και τα θεατρικά έργα του: Η λευκή φρουρά (1925), Το διαμέρισμα της Ζόικας (1926), Ο καλπασμός (1928) Το πορφυρό νησί (1928), Ο Μολιέρος (1936), Οι τελευταίες ημέρες (θεατρική διασκευή (1940), Μαύρο χιόνι (ανολοκλήρωτο).


Κάλλι Καλογιαννάκη

Κυριακή 15 Φεβρουαρίου 2015

Λέσχη Θ-5

Το Σάββατο 14/02/2015 η ΛΑΗ συζήτησε το βιβλίο του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ " Η καρδιά ενός σκύλου" (Στοχαστής). Την παρουσίαση έκανε η Κάλλι Καλλογιαννάκη.

Λέσχη Θ-4

Το Σάββατο 24/01/2015 η ΛΑΗ συζήτησε το βιβλίο του Μαξ Φρις "Homo Faber" (Πατάκη). Την παρουσίαση έκανε η Ράνια Αθουσάκη.

Τρίτη 6 Ιανουαρίου 2015

η αποτελεσματικότητα της "απραξίας"

                                               ΦΡΑΝΣΟΥΑ ΖΥΛΛΙΕΝ
                             ΕΓΚΩΜΙΟ ΤΗΣ ΑΠΡΑΞΙΑΣ
                            η αποτελεσματικότητα στην κινεζική σκέψη
                                             μετάφραση Θάνος Σαμαρτζής
                                  ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ

 ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΤΗ Λ.Α.Η.               
        Το συγκεκριμένο βιβλίο προτάθηκε στη Λέσχη Ανάγνωσης Ηρακλείου σαν επιλογή από τα βιβλία που διάβασα τις καλοκαιρινές διακοπές. Πρώτη φορά το ανέφερε ο σύζυγός μου ως ενδιαφέρουσα έκδοση του 2013 και με αφορμή τα γενέθλιά του το απέκτησε την ίδια χρονιά· δώρο από την κόρη του και εμένα. Μην έχοντας διαβάσει το βιβλίο, πίστευα ότι ένα εγκώμιο της απραξίας είναι το καλύτερο ανάγνωσμα για κάποιον που μόλις ολοκληρώνει το διδακτορικό του.
         Με την ίδια λογική, ολοκληρώνοντας την επόμενη χρονιά τις μεταπτυχιακές μου σπουδές αποφάσισα να το διαβάσω και εγώ. Πιο συγκεκριμένα, τον περασμένο Αύγουστο επέλεξα να διαβάσω πρώτα μια σειρά από βιβλία σχετικής θεματικής εστιάζοντας στην έννοια της απραξίας:
* Απολογία ενός αργόσχολου του Robert Luis Stevenson, Η τεμπελιά ως πραγματική αλήθεια του ανθρώπου του Kazimir Malevitch, μετάφραση:Κατερίνα Σχινά, Σόνια Βλαντή, Εκδόσεις Ποταμός,
* Η κατάργηση της δουλειάς του Bob Black, Εναλλακτικές Εκδόσεις Νότιος Άνεμος και
* Το δικαίωμα στη τεμπελιά του Πωλ Λαφάργκ, μετάφραση:Βασίλης Καραπλής, Εκδόσεις Ελεύθερος τύπος.
         Διαβάζοντας το Εγκώμιο της απραξίας, διαπίστωσα πόσο είχα παραπλανηθεί από τον ελληνικό τίτλο, μια και δεν εστίασα στα μικρά γράμματα από κάτω. Ευτυχώς, αξιόλογα βιβλία δυτικής και ανατολικής σκέψης που σχετίζονται με την αποτελεσματικότητα και τα περισσότερα αναφέρονται στο βιβλίο του Φρανσουάν Ζυλλιέν τα είχα διαβάσει και παρακάτω τα προτείνω για ανάγνωση:
  • Εγχειρίδιο Πολέμου του Napoléon, μετάφραση:Διονύσης Χαλικιάς, Εκδόσεις Άρκτος,
  • Ο ηγεμόνας του NiccolMachiavelli, μετάφραση:Λεωνίδα Παυλίδη, Εκδόσεις Γερ. Αναγνωστίδη,
  • Περί του πολέμου του Karl von Klausewitz, μετάφραση:Νατάσα Ξεπουλιά, Εκδόσεις Βάνιας,
  • Η τέχνη του πολέμου του Sun Zu, μετάφραση Κων. Γεωργαντάς, Εκδόσεις Βάνιας και
  • Το βιβλίο του Λόγου και της Φύσης του Λάο Τσε, απόδοση:Γιώργος Αλεξάκης, Εκδόσεις Εκκρεμές.
Ο ΤΙΤΛΟΣ
      Ο τίτλος του πρωτοτύπου είναι Conférence sur lefficacité, Διάλεξη για την αποτελεσματικότητα.

Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ
     Ο Φρανσουά Ζυλλιέν (Francois Jullien) γεννήθηκε στη Γαλλία το 1951. Φιλόσοφος και σινολόγος κατάφερε με τα βιβλία του να μεταφέρει στο ευρύ κοινό το κεντρικό στοιχείο της πανεπιστημιακής έρευνάς του, τη γόνιμη αντιπαραβολή ευρωπαϊκής και κινεζικής σκέψης.

Η ΔΙΑΛΕΞΗ
     Το βιβλίο δεν είναι δοκίμιο. Είναι κείμενο το οποίο βασίζεται σε διάλεξη του συγγραφέα σε διευθυντικά στελέχη επιχειρήσεων. Η απουσία προλογικού σημειώματος, παραπομπών ή υποσημειώσεων για τον αναγνώστη αναπληρώνεται με προτεινόμενα δοκίμια του Φρανσουάν Ζυλλιέν.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΙΔΕΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΙ
  • Η Κίνα παρουσιάζεται ως ο μεγάλος πολιτισμός που αναπτύχθηκε έξω από την ευρωπαϊκή σκέψη.
  • Ο ελληνικός τρόπος κατανόησης της έννοιας της αποτελεσματικότητας ο οποίος κληρονομήθηκε στον ευρωπαϊκό στοχασμό. Πρότυπο- σχέδιο-στόχος.
  • Τα μαθηματικά είναι γλώσσα· μεγάλη ευρωπαϊκή ιδέα.
  • Η κινέζικη προσέγγιση της έννοιας της αποτελεσματικότητας μέσα από τις έννοιες «κατάσταση» και «δυναμικό της κατάστασης».
  • Ο ρόλος του ανθρώπου στην ανάπτυξη των φυτών ως παράδειγμα του κινέζικου τρόπου ζωής.
  • Γου γουέι ερ γου που γουέι.σελ. 70-72
  • Συνάφεια ανάμεσα στην οικοδόμηση ιδεατών προτύπων και στη δημοκρατία.
ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΓΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ
  • Πώς και πόσο επηρεάζει ο τόπος στον τρόπο σκέψης των κατοίκων του;
  • Οι διαφοροποιήσεις των θρησκευτικών πεποιθήσεων χρονικά αλλά και τοπικά.
  • Ποια στάση κρατάει ο καθένας μας στην οργάνωση της ζωής του σε σχέση με τα δυτικά πρότυπα διαπαιδαγώγησης;
  • Αν έχουμε επηρεαστεί βαθιά ή αν έχουμε νιώσει τράνταγμα από τη γνωριμία μας με άλλο λαό μέσα από  τα ταξίδια μας;
  • Η σημασία των λέξεων και ο πλούτος της γλώσσας.
  • Ο ρόλος των μαθηματικών στην εξέλιξη του πολιτισμού.
  • Πόσο μας είναι κατανοητή η αποτελεσματικότητα στην κινέζικη σκέψη; 
ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ
Μεγάλη εντύπωση για το κοινό που απευθυνόταν η διάλεξη.

Εκτίμηση για τη βαθιά καλλιέργεια του συγγραφέα και τη μεγάλη κριτική ικανότητά του  στην αντιπαράθεση δύο διαφορετικών πολιτισμών και πιο συγκεκριμένα στον τρόπο σκέψης τους.

Πολύ καλός ομιλητής ο Φρανσουά Ζυλλιέν με εξαιρετικά δομημένο λόγο, πλούσιο και κατανοητό, ο οποίος θέτει συνεχώς ιδέες για περαιτέρω αναζήτηση.

Πολύ ενδιαφέρουσα η κινέζικη προσέγγιση της αποτελεσματικότητας και ιδιαίτερα ξένη, αλλά κυρίως χρήσιμη, στο δυτικό άνθρωπο.


ΑΡΕΤΗ ΠΑΠΑΔΟΓΙΑΝΝΑΚΗ-ΠΑΥΛΑΚΟΥ